Jakie przysługują mi roszczenia w związku z wypadkiem? Takie pytanie prędzej czy później rodzi się w głowie każdego uczestnika zdarzenia drogowego.
Doszło do kolizji, postępowaliśmy zgodnie ze wskazówkami opisanymi w artykule postępowanie w razie kolizji drogowej. Sprawca został ustalony zatem od tej chwili możemy mówić o sobie nie inaczej, jak poszkodowany.
Poszkodowanemu w wypadku komunikacyjnym przysługuje wiele uprawnień na różnych płaszczyznach. Normalnym następstwem wypadku jest fakt, iż ucierpiał w nim nasz pojazd. Pierwszym roszczeniem, jakie nam przysługuje jest odszkodowanie za uszkodzenie czy też zniszczenie pojazdu.
W praktyce działalności ubezpieczeniowej wytworzyły się dwa sposoby likwidowania szkód powstałych w pojeździe. Pierwszy, gdy szkoda w pojeździe jest nieznaczna. Np. uszkodzone zostało tylko lusterko. W takim wypadku mamy prawo dochodzić od ubezpieczyciela sprawcy odszkodowania, na które złoży się koszt zakupu lusterka i innych części niezbędnych do jego wymiany oraz koszt specjalisty, który dokona wymiany uszkodzonego elementu, czyli robocizna. Tego typu szkoda określana jest jako szkoda częściowa.
Szkoda częściowa może być likwidowana na dwa sposoby. Pierwszy na podstawie kosztorysu. Uszkodzony pojazd przekazujemy do warsztatu. Mechanik dokona oceny jakie elementy wymagają wymiany i sporządzi kosztorys naprawy. Kosztorys obejmować będzie koszty zakupu nowego lusterka oraz innych elementów niezbędnych do jego wymiany. Kosztorys będzie także uwzględniał koszty robocizny. Tak sporządzony kosztorys przekazujemy ubezpieczycielowi sprawcy, który dokonuje jego oceny pod względem zasadności wymiany części, czasu niezbędnego dla wykonania naprawy i stawki godzinowej za robociznę. Jeśli kosztorys zostanie zaakceptowany, to na jego podstawie ubezpieczyciel wypłaca odszkodowanie do rąk poszkodowanego albo też, jeśli taka była wola poszkodowanego do rąk warsztatu naprawczego. Tego typu procedura likwidacji szkody nazywana jest metodą kosztorysową.
Szkoda częściowa może być też likwidowana inną metodą – metodą fakturową. W takiej sytuacji poszkodowany dokonuje zakupu części czy to samodzielnie czy też poprzez warsztat samochodowy następnie zleca naprawę pojazdu i pokrywa koszt robocizny. Poszkodowany posiada zatem faktury za zakup części jak i naprawę pojazdu. Następnym krokiem jest wystąpienie o zrefundowanie poniesionych kosztów do ubezpieczyciela. Tego typu procedura naprawienia szkody nazywana jest metodą fakturową.
Która z metod jest dla poszkodowanego bardziej korzystna? To zależy.
Metoda Kosztorysowa – nie wiąże się z żadnymi kosztami. W tej sytuacji ubezpieczyciel najpierw wyda decyzję, w której wskaże jaką kwotę przekaże na naprawę pojazdu a dopiero potem dojdzie do jego faktycznej naprawy albo… albo nie bo okaże się, że kwota ta jest zbyt mała i nie wystarczy na naprawę pojazdu.
Metoda fakturowa – jej wada jest oczywista. W pierwszej kolejności to my ponosimy koszt naprawy pojazdu. W przypadku drobnej szkody jak w omawianym przykładzie nie będzie to większy problem. Zdarzają się jednak sytuacje, gdy szkoda częściowa oscyluje w okolicy połowy wartości pojazdu a wydatkowanie takich kwot na naprawę pojazdu może stanowić problem. Warto przy tym zaznaczyć, że ubezpieczyciel niezmiernie rzadko dokonuje pełnego zwrotu kosztów naprawy.
Zaniżenie odszkodowania. Zdarza się, że bez względu na wybraną metodę likwidacji szkody ubezpieczyciel nie pokryje wszystkich kosztów poniesionych w związku z naprawą pojazdu. Najczęściej zaniżenie wysokości odszkodowania spowodowane jest kwestionowaniem przez ubezpieczyciela ceny części zamiennych albo zasadności wymiany konkretnej części, czasu pracy mechaników oraz stawki roboczogodziny stosowanej przez warsztat. W takim wypadku zawsze możemy zdecydować się na odwołanie od decyzji ubezpieczyciela a w przypadku jego bezskuteczności na skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego. Poszkodowany ma bowiem prawo do pełnego odszkodowania, które pozwoli na przywrócenie pojazdu do stanu sprzed wypadku.
Drugi sposób likwidacji szkody – szkoda całkowita. O szkodzie całkowitej będziemy mówić w sytuacji, gdy pojazd został uszkodzony w stopniu, w którym jego naprawa ze względu na jej koszty jest nieracjonalna. W praktyce przyjmuje się, że szkoda, w pojeździe której koszt usunięcia przekraczałby połowę wartości pojazdu będzie likwidowana jako szkoda całkowita. Dla przykładu. Wartość Forda Focusa w chwili zdarzenia wyceniana była na kwotę 20 000 zł. W następstwie kolizji doszło do uszkodzenia elementów pojazdu których naprawa została wyceniona na 15 000 zł. Taka szkoda zostanie zakwalifikowana jako szkoda całkowita. Jak zostanie zlikwidowana? Otóż ubezpieczyciel wypłaci poszkodowanemu odszkodowanie w wysokości wartości pojazdu z dnia szkody pomniejszonej o wartość wraku. Jeżeli wartość pojazdu wynosiła 20 000 zł wrak pojazdu zostanie sprzedany/wyceniony na kwotę 4 000 zł to poszkodowany otrzyma odszkodowanie w wysokości 16 000 zł.
Zaniżanie wysokości odszkodowania w przypadku szkody całkowitej polega najczęściej na zaniżeniu wartości początkowej a zatem wartości pojazdu na dzień szkody jak i zawyżaniu wartości wraku.
Warto zaznaczyć, że rozróżnienie likwidacji szkody na szkody częściowe i całkowite nie znajduje żadnej postawy w przepisach powszechnie obowiązującego prawa a stanowi wytwór praktyki zakładów ubezpieczeniowych. Wobec powyższego poszkodowany nie musi godzić się ze stanowiskiem ubezpieczyciela nakazującym likwidację szkody jako szkody całkowitej w sytuacji, gdy w jego ocenie jest to rozwiązanie mniej korzystne.